ဒီပို႔ေလးကေတာ့ JACBA က အၾကိဳက္ ေတြ႔ျပန္လို႔္္
ျပန္ၿပီး ရွယ္ယာလိုက္တာပါေနာ္
ရုပ္ရွင္ထဲမွာ လူဆိုးကုိ ရဲေတြက မုသားေဖၚစက္ (lie detector) သံုးၿပီး အမွူစစ္တာမ်ိဳး ေတြ႔ဖူးၾကမွာပါ။ အဲဒီလို စက္မ်ိဳးမလိုပဲ လူတစ္ေယာက္လိမ္ေနတာကို သိနိုင္မယ့္ နည္းေတြရွိရင္ မလိုခ်င္ၾကဘူးလား။ ဒီနည္းေတြကို ရဲေတြ စိတ္ပညာရွင္ေတြ စံုေထာက္ေတြ ေရွ႕ေနေတြ တင္မက ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ မန္ေနဂ်ာေတြ ပါသံုးတတ္ၾကပါတယ္။ ဟဲဟဲ ေၾကာ္ျငာနဲနဲ မ်ားသြားၿပီ။ တကယ္ေတာ့ ဒီ အခ်က္ေတြေတြ႔တိုင္း လိမ္ေနၿပီလို႔ အတိအက် မဆိုနိုင္ေပမယ့္ အတုိင္းအတာတစ္ခု အထိေတာ့ ခန္႔မွန္းနိုင္မွာပါ။ အဲဒီေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတို႔ အေရးႀကီးတဲ့ ေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ေမးဖို႔လိုလာၿပီဆိုရင္ မေမးခင္ သူ႔ရဲ႕ ကိုယ္အမူအရာ စကားလံုးသံုးစြဲပံု တုန္႔ျပန္ပံုေတြကို ဂရုတစုိက္ အကဲခတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထားပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေျဖဆုိပံုနဲ႔ ေအာက္ပါ အခ်က္ေတြကို တုိက္ဆုိင္ စစ္ေဆးၾကည့္ လုိက္ရင္ အနီးစပ္ဆံုးခန္႔မွန္းႏိုင္မွာပါ။
**ခႏၶာကို အမူအရာ**
- စိတ္ဖိစီးမူ မရွိတဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ စကားေျပာေနခ်ိန္မွာ မိမိကိုယ္ကိုသက္ေသာင့္သက္သာ ဆန္႔ၿပီးေနေလ့ရွိေပမယ့္၊ လိမ္လည္ေျပာဆုိမယ့္ လူဟာ ကိုယ္ခႏၶာကို ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းပဲ ယူထားတတ္ပါတယ္။ လိမ္မေျပာခင္ လက္ နဲ႔ေျခေတြကို အျပင္ကို ဆန္႔ေလ့မရွိပဲ ကိုယ္ဘက္ကိုပဲ ကပ္ေလ့ ရွိတယ္။ - လိမ္မယ့္သူဟာ မ်က္ေစ့ခ်င္းမဆံုမိေအာင္ေနေလ့ရွိတယ္။ (ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ငယ္ရြယ္သူေတြမွာပဲ မွန္တတ္ပါတယ္။ အေတြ႔အႀကံဳ ရင့္က်က္သူေတြ ကေတာ့ မ်က္ေစ့ခ်င္း ဆံုေအာင္ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ တဖက္လူရဲ႕ ယံုၾကည္မွူကို ယူရန္ႀကိဳးစားတတ္ျပန္ ပါတယ္။) - သူ႔ရဲ႕ လက္ဟာ မ်က္ႏွာ၊ ပါးစပ္၊ လည္ပင္းတို႔ကို ထိလိုက္တတ္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ႏွာေခါင္း၊ နားရြက္ေနာက္ပုိင္းတုိ႔ကို ကုတ္ေလ့ရွိတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လိမ္မယ့္သူဟာ မသိစိတ္ကေန သူ႔ပါးစပ္ကို လက္နဲ႔ကြယ္ဖို႔ႀကိဳးစားတတ္တယ္။ - စကားေျပာသူဟာ သူ႔မွာ လိမ္လည္ဖံုးကြယ္စရာမရွိတဲ့အခါမွာ နားေထာင္သူဖက္ကို ကိုယ္ကိုကိုင္းညႊတ္ဖို႔ ဝန္မေလးေပမယ့္ လိမ္လည္မယ့္ အခါမွာေတာ့ ေနာက္ကို ယိုင္ထား လိုတယ္။ (ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ တဖက္လူကို မႏွစ္သက္ျခင္း၊ အေၾကာင္းအရာကို စိတ္ဝင္စားမွူနဲျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။) - စကားေျပာရင္ လက္ဟန္ေျခဟန္နဲ႔ေျပာေလ့ရွိသူေတြဟာ လိမ္ေျပာေနတဲ့အခါမွာ လက္လွူပ္ရွားမွူ နဲသြားတတ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ေလ လံုးဝရပ္သြားတတ္ပါတယ္။ - စိတ္လွူပ္ရွားေနသူ မွာ တံေတြးဂလင္းေတြ အလုပ္မလုပ္ဘဲ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ အာေျခာက္လာၿပီး တံေတြး မ်ိဳျခင္း၊ ေခ်ာင္းဟပ္ျခင္းတို႔ မၾကာခဏလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ ေၾကာက္ေနတာ သို႔မဟုတ္ လိမ္ေျပာေနတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
**ခံစားခ်က္ကိုေဖၚျပျခင္း**
- ေျပာလိုက္တဲ့ စကားလံုးနဲ႔ ေဖၚျပတဲ့ ခံစားခ်က္အမူအရာဟာ အခ်ိန္မကိုက္တတ္ဖူး ဥပမာ။ ကိုယ္မႀကိဳက္တဲ့ ပစၥည္းတခုကို လက္ေဆာင္ရရွိတဲ့အခါ ယဥ္ေက်းမွူအရ “ဟာ ေကာင္းလိုက္တာ”လို႔ ေျပာၿပီးမွ ၿပံဳးလုိက္တတ္တယ္။ ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ ပစၥည္းဆိုရင္ေတာ့ တစ္ခါထဲၿပံဳးရင္းေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ - ခံစားခ်က္ကို ေဖၚျပတဲ့ အမူအရာဟာ စကားလံုးထက္ ေနာက္က်ယံုမက သာမန္ထက္ၾကာၾကာ ပိုေဖၚျပၿပီး မွ ရုတ္တရက္ ရပ္လိုက္တတ္တယ္။ - တစ္ခါတစ္ရံ စကားလံုးနဲ႔ အမူအရာနဲ႔ မကုိက္တတ္ဘူး ဥပမာ။ “ငါမင္းကိုခ်စ္ပါတယ္” လို႔ေျပာၿပီး မ်က္ခံုးရွုံ႕လုိက္တာမ်ိဳး
- ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း ဝမ္းနဲျခင္း အံ့ၾသျခင္းတို႔ကို ေဖၚျပတဲ့ အခါ မ်ိဳးမွာ လိမ္လည္တဲ့သူဟာ ပါးစပ္တဝုိက္ မွာသာ လွူပ္ရွားေလ့ရွိတယ္။ တကယ့္ ခံစားခ်က္နဲ႔ ၿပံဳးရီတဲ့အခါမွာေတာ့ ပါးစပ္တြန္႔ေကြးရုံတင္မက မ်က္ႏွာရဲ႕ တစ္ျခားၾကြက္သားမ်ားပါ လွူပ္ရွားမွူ႔ေၾကာင့္ မ်က္ေစ့ေပါက္ေမွးသြားျခင္း ေမးရိုးနဲ႔ပါး လွူပ္ရွားျခင္း ႏွဖူးေအာက္ဖက္ကိုတြန္႔ရွုံ႕သြားျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစပါတယ္။
**တံု႔ျပန္မွူ**
- စြပ္စြဲခံရတဲ့အခါ အျပစ္ရွိတဲ့ သူဟာ စကားလံုး အမူအရာ အားျဖင့္ ခုခံေျပာဆုိဖို႔ အားသန္ၿပီး၊ အျပစ္မဲ့သူဟာ ေဒါသနဲ႔ ျပန္လည္ တိုက္ခို္က္ဖို႔ အားသန္တယ္။ (ဒါေပမယ့္ အျပစ္မဲ့သူဟာ စြပ္စြဲခံရလို႔ ရွက္ရြံ႕သြား ေၾကာက္သြားတဲ့အခါမွာလည္း အတင္းျငင္းဆန္ တတ္တာကို သတိထားရပါမယ္။) - လိမ္လည္တဲ့သူဟာ ေမးခြန္းထုတ္တဲ့ သူနဲ႔ မ်က္ႏွာျခင္းဆုိင္ေနလိုစိတ္မရွိပဲ ဦးေခါင္း သို႔မဟုတ္ ခႏၶာကိုယ္ကို အနည္းငယ္ေစာင္းလွည့္ထားတတ္တယ္။ - အမွူ႕မဲ့ အမွတ္မဲ့နဲ႕ ေမးသူနဲ႔ သူ႕ရဲ႕ၾကားမွာ ပစၥည္းတစ္ခုခု (စာအုပ္၊ လက္ဖက္ရည္ပန္းကန္ စသည္) ကုိ ခ်ထားတတ္တယ္။ - Yes/no ေမးခြန္းေတြကို လိမ္ေျဖတဲ့အခါ မေျဖခင္ ေခါင္းညိတ္၊ ေခါင္းခါျပဖို႔ တြန္႔ဆုတ္ေနတတ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ အေျဖနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနတတ္တယ္။
**စကားလံုးသံုးစြဲပံု**
- လိမ္လည္ခ်င္သူဟာ ေမးခြန္းကို တုိက္ရုိက္မေျဖပဲ မလံုမလဲၿပံဳးၿပီး ေဝ့ဝိုက္ေျဖေလ့ရွိတယ္။ ဥပမာ။ “အံစဲြထဲက ပုိက္ဆံ ရွင္ယူသံုးလုိက္သလား” လုိ႔ေမးရင္ “မင္း အံစြဲထဲထားတာေရာ ဟုတ္လို႔လားကြာ” လို႔ ေျဖတာမ်ိဳး - ဟာသလုပ္ပစ္ျခင္း ေထ့လံုးေငါ့လံုးမ်ား သံုးျခင္းတို႔နဲ႔လဲ ေမးသူကို အာရုံလႊဲတတ္တယ္။ - ေမးသူကို စြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္ လိမ္လည္သူဟာ မလိုအပ္တဲ့ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြကို ထည့္ၿပီး စကားကို ရွည္ရွည္ေဝးေဝး ေျပာေလ့ရွိတယ္။ စကားဝုိင္း အသံတိတ္ ရပ္တန္႔သြားၿပီး ေမးသူ စဥ္းစား ဆင္ျခင္ခြင့္ ရသြားမွာ မလိုလားဘူး။ - လိမ္လည္သူဟာ သာမန္ထက္ အသံတိုးၿပီး ဗလံုးဗေထြးနဲ႔လဲ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ - တစ္ခါတစ္ေလ မလိုအပ္ပဲ ေမးသူရဲ႕ေမးခြန္း အတုိင္း အတိအက် ျပန္ေကာက္ေလ့ရွိတယ္။ ဥပမာ။ “ေဟ့ေကာင္ မင္း ညေနက လက္ဘက္ရည္ဆုိင္သြားတာလား က်ဴရွင္သြားတာလား” လို႔ေမးရင္ က်ဴရွင္သြားတဲ့သူက “က်ဴရွင္သြားတာ” လို႔ေျဖၿပီး လက္ဘက္ရည္ဆုိင္ သြားတဲ့သူက “ကြ်န္ေတာ္ လက္ဘက္ရည္ဆုိင္မသြားဘူး က်ဴရွင္သြားတာ” လို႔လိမ္တတ္ပါတယ္။ Googling လုပ္ၿပီး မွတ္စုထုတ္ထားတာေတြပါ။ အေရးႀကီးတာေျပာပါအံုးမယ္။ ဒီအခ်က္ တစ္ခုႏွစ္ခုေလာက္နဲ႔ တုိက္ဆိုင္ယံုနဲ႔ သူတပါးကို လူလိမ္လို႔ သြား စြပ္စြဲရင္ေတာ့ အဆင္အျခင္ နည္းရာ က်ပါလိမ့္မယ္ ခင္ဗ်ာ။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ လိမ္လည္သူေတြျပဳေလ့ရွိတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ေလ့လာ စာရင္းျပဳစုထားတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီအခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ကိုက္ညီရင္ လိမ္ေနတာ ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္ဆုိတာ ေလာက္ပဲ ခန္႔မွန္းႏိုင္မွာပါ။ ဒါဆိုရင္ ကိုယ္ဘက္က သတိထားႏိုင္တာေပါ့။ အဲဒီေလာက္ပဲ အသံုးခ်သင့္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment
ဖတ္သြားတဲ့အေၾကာင္း ရင္ထဲက စကားတခုခု ေျပာခဲ့ဖို႔ မေမ့နဲ႔ေနာ္....